โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ดื้อต่อภูมิคุ้มกัน ติดเชื้อง่าย-แพร่ได้มากขึ้น
“นายแพทย์ธีระ” เปิดเผย โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน มีโอกาสที่จะเกิดการติดเชื้อโรคได้ง่ายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้เพิ่มมากขึ้น
รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat บอกว่า 29 พฤศจิกายน 2565… เมื่อวานทั่วโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน
5 ลำดับแรก ที่ติดเชื้อโรคสูงสุดคือ ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน และฝรั่งเศส
เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่มีประเทศจากยุโรปและเอเชียครอง 7 ใน 10 ลำดับแรก และ 13 ใน 20 ลำดับแรกของโลก
ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่ในทุก ๆ วันของทั่วโลกเดี๋ยวนี้ มาจากทวีปเอเชีย และ ยุโรป รวมกันคิดเป็นร้อยละ 76.25 ของทั่วทั้งโลก ในขณะที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นร้อยละ 74.93
…ลักษณะสายพันธุ์ย่อยในประเทศออสเตรเลีย
Esterman A. ได้เผยแพร่เนื้อหาสาระเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในประเทศออสเตรเลียในขณะนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะหลากหลายสายพันธุ์แบบ variant soup
โดยมีทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% และอื่น ๆ
ลักษณะดังที่กล่าวถึงแล้ว เป็นที่เดากันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในลักษณะนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่าวิตกกังวลตัวอย่างเช่น BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป และจะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในเวลาอันสั้น ดังนี้ BQ.1.x จะครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา และ ยุโรป ส่วน BA.2.75.x และ XBB จะเด่นในแถบเอเชีย
การระบาดในไทยเรามีทิศทางจะเป็นไปในทิศทางข้างต้น
…ตีระฆังเตือนยืนยันเรื่องการดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกัน
ทีมงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้เผยแพร่ผลการวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พฤศจิกายน 2565
ทำให้เห็นว่า โควิดสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x และ XBB นั้น
ดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันทั้งยังจากวัคซีน และการที่เคยติดเชื้อโรคมาก่อน มากกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้อย่างมาก
แม้ข้อมูลทางสถานพยาบาลในปัจจุบัน ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่าจะก่อให้ป่วยไข้ร้ายแรงเพิ่มมากขึ้นกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม
แต่ว่าความสามารถการดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมมีผลทำให้มีโอกาสที่จะเกิดการติดเชื้อโรคได้ง่ายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้เพิ่มมากขึ้นเป็นเงาตามตัว
อย่างนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้มองเห็น ถึงจุดสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน ทั้งเรื่องการใส่หน้ากาก เลี่ยงความประพฤติเสี่ยง เลี่ยงสถานที่แออัดระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด และ เว้นระยะห่าง จากคนอื่น
Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด
…ฟุตบาทประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์
โควิด-19 แพร่ระบาดมาหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่หลากหลาย
ถ้าเกิดเทียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในระยะเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ไปต่างประเทศทั่วโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า
แต่ละระลอกก่อนหน้านี้ที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์เริ่มแรก (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจัดกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป
…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดคงจะมีทิศทางไม่เหมือนกันกับอดีตกาล เพราะมีเหตุเรื่องการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะหลากหลายสายพันธุ์ เปลี่ยนแปลงกับการนำเข้า ส่งออก รวมถึงความสามารถของไวรัสแต่ละสายพันธุ์ ความประพฤติการป้องกันตัว และ การใช้ชีวิตของประชาชน ชนิด และความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ รวมทั้ง อื่น ๆ
ผลกระทบที่จะเกิดขึ้น ทั้งในทางปริมาณการติดเชื้อ การป่วย การตาย และ Long COVID นั้น จึงมีโอกาสสูง ที่จะเปลี่ยนแปลงกับแผนการควบคุมป้องกันโรค และ ความพร้อมเพรียง “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น ทั้งเรื่องยาที่ตามมาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าประชาชนในประเทศ จะเข้าถึง และ พึ่งพิงได้ไหม ยามที่เกิดปัญหา
ผลที่พึงปรารถนาของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ ประชาชนสามารถพึ่งพิง และได้รับความให้การช่วยเหลือดูแลอย่างทันท่วงที มีประสิทธิภาพ โดยทั้งหมด
ไม่ต้องเผชิญกับสภาวะท้อแท้ รอคอย จนถึงจะต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ
…เหตุการณ์ตอนนี้นั้น จะต้องดำเนินชีวิตอย่างมีสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาทสำหรับเพื่อการดำรงชีพ
ปกป้องอย่างสม่ำเสมอ ทั้งช่วงปฏิบัติงาน เรียน หรือท่องเที่ยว
ฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่มีการกำหนด
ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงลงไปได้มาก
นอกเหนือจากนี้ ยังคงเจอลักษณะของการสูญเสียการได้กลิ่น และการรู้รส เจออาการผิดปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กรุ๊ปลักษณะของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจติดขัด และกรุ๊ปอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายคลึงกันกับสายพันธุ์เดลตาได้เช่นกัน
สำหรับคนที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีอาการเสี่ยงติดเชื้อโรค เสนอแนะให้ตรวจ ATK ด้วยตัวเอง โดยควรที่จะทำการเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน และ มีค่าความไว (Sensitivity) และ ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำลงมากยิ่งกว่า 90%
อ้างอิง
1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.
2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.
ข้อมูลที่ได้มาจาก รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์
